Γράφει η Λαμπρινή Χ. Θωμά - 19/06/2008
Με δισεκατομμύρια ευρώ να έχουν διατεθεί τις τελευταίες δεκαετίας από αναπτυξιακά προγράμματα της Ε.Ε. (συγχρηματοδοτούμενα, φυσικά, από την τσέπη μας), καιρός θα ήταν να αναλογιστούμε πού βρισκόμαστε σε ό,τι αφορά την περίφημη «Κοινωνία της Πληροφορίας».Η αλήθεια είναι ότι κάποια στοιχειώδη βήματα έχουν γίνει —μπορούμε να υποβάλλουμε την φορολογική μας δήλωση ηλεκτρονικά, αποκτήσαμε σχετικά φθηνή ευρυζωνική πρόσβαση στο διαδίκτυο, μπορούμε να ενημερωθούμε για ορισμένα ζητήματα δημόσιας διοίκησης από τις ιστοσελίδες των υπουργείων, ορισμένοι πολιτικοί απέκτησαν ιστολόγια, κ.λ.π. Υπέροχα όλα αυτά —αλλά παλιά όσο κι η Μαντόνα. Ειδικά καθώς, όπως και αυτή, έχουν κυρίως εισπρακτικό χαρακτήρα και σπανίως αφορούν στην ουσία.
Σήμερα, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες επενδύουν σε υποδομές οπτικών ινών, ενώ οι ασιατικές χώρες ήδη κατέχουν την πρωτοκαθεδρία στον συγκεκριμένο τομέα. Παρά ταύτα, στην Ελλάδα επαιρόμαστε με την εφαρμογή της τεχνολογίας DSL, μιας τεχνολογίας της περασμένης δεκαετίας που ούτε καν αξιοποιείται πλήρως, αφού κολλάει στο κακοσυντηρημένο δίκτυο —ακόμη και στην ίδια την Αθήνα, που θα έπρεπε να αποτελεί την αιχμή του δόρατος.Ομοίως, εν έτει 2008, οι δημόσιες υπηρεσίες δουλεύουν σε συνθήκες δεκαετίας του ’80, με ντοσιέ, παραντοσιέ, φωτοτυπίες και φαξ —άντε και με κάνα «καρβούνι» πισί να χρησιμοποιείται ως εξεζητημένη γραφομηχανή. Με αποτέλεσμα, ο πολίτης να πρέπει να περιφέρει από υπηρεσία σε υπηρεσία τα «δικαιολογητικά» του, απλά και μόνο επειδή καμία δεν μοιράζεται, ούτε κάνει ηλεκτρονικά διαθέσιμα, τα στοιχεία της στις υπόλοιπες.
Αλλά μάλλον ζητάμε πολλά, όταν συχνά δεν είναι ηλεκτρονικώς διαθέσιμα στον απάνω όροφο ή στο διπλανό γραφείο της ιδίας υπηρεσίας. Κάτι που λαμβάνει επώδυνες διαστάσεις, σε μια χώρα με τόσο έντονο το πρόβλημα της αποκέντρωσης, όπου η επαρχία φαίνεται για πάντα καταδικασμένη να ακολουθεί τον "καρβουνιάρη" της Αθήνας, και να πρέπει ο κάτοικός της να αναζητεί λύση στα προβλήματά του είτε στην πρωτεύουσα είτε στο αστικό κέντρο του νομού.Τόσο έντονο είναι δε το πρόβλημα, ώστε το δημόσιο αναγκάστηκε να δημιουργήσει μια καινούργια υπηρεσία, η οποία ουσιαστικά καλύπτει την ηλεκτρονική ασυνεννοησία των υπολοίπων.
Ο λόγος για τα Κ.Ε.Π, τα οποία είναι καλά και άγια, αλλά δεν λύνουν την αιτία του προβλήματος —όπως θα ανακαλύψει όποιος χρειαστεί να προβεί σε ενέργειες που δεν καλύπτονται από αυτά.
Δεν είναι μόνο το δημόσιο —αντίστοιχες είναι οι ελλείψεις του ιδιωτικού τομέα. Ας πούμε στις ηλεκτρονικές αγορές (που δεν είναι και πυρηνική φυσική ή, έστω, τυροκομία, αλλά καθημερινή πρακτική εκατομμυρίων ατόμων στο εξωτερικό από δεκαπενταετίας). Μια βόλτα στα ελληνικά ηλεκτρονικά καταστήματα σημαίνει από πλήθος κακοστημένες σελίδες —που καθιστούν δύσκολη αν όχι αδύνατη την επιλογή του επιθυμητού προϊόντος—, έως τιμοκαταλόγους που δεν έχουν ανανεωθεί εδώ και μήνες. Και, κυρίως, και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, σελίδες που παρέχουν ελάχιστη ασφάλεια στις αγορές: ληγμένα ηλεκτρονικά πιστοποιητικά, μετάδοση προσωπικών στοιχείων χωρίς κρυπτογράφηση και άλλα faux pas. Δικαίως ο Έλληνας καταναλωτής φοβάται να χρησιμοποιήσει την —καταχρεωμένη, ούτως ή άλλως— πιστωτική του για ηλεκτρονικές αγορές.
Εξάλλου δεν φοβάται μόνο ο καταναλωτής, την ίδια δυσπιστία μπροστά στις —φτου, κακά— ηλεκτρονικές αγορές δείχνουν και οι έμποροι: πολλοί ζητάνε να τους στείλεις φωτοτυπία (!) της πιστωτικής σου κάρτας πριν δεχθούν να πληρώσεις μέσω αυτής, άλλος ζητάει να περάσεις από κατά τόπους «κέντρα επίδειξης» που διατηρεί και να συμπληρώσεις έγγραφη δήλωση (μετά επιδείξεως της ταυτότητάς σου) ώστε να σου δωθεί ο κωδικός για το ηλεκτρονικό του κατάστημα, και γενικώς επικρατεί ένα e-μπάχαλο.Αλλά γιατί οι έμποροι να τα πάνε καλά με τις τεχνολογίες του ...οξαποδώ, όταν ο μεγαλύτερος τηλεπικοινωνιακός φορέας της χώρας, ο προνομιούχος πάροχος, δεν καταδέχεται τις «νεόκοπες» ηλεκτρονικές πληρωμές για την καταχώρηση ενός ονόματος δικτυακού τόπου, αλλά ζητάει κατάθεση σε τράπεζα της αρεσκείας του και έντυπη απόδειξη. Ζητάει σκανάρισμα κι αποστολή φόρμας που σου στελνει ο ίδιος, και δεν έχει μια φόρμα στο διαδίκτυο. Έτσι μια διαδικασία που σε φορείς του εξωτερικού παίρνει το πολύ πέντε λεπτά από το σπίτι, στην χώρα μας απαιτεί άδεια από την εργασία μας, αναμονή στην ουρά και άδικη ταλαιπωρία.
Σε άλλες χώρες, με άρτια οργανωμένο δημόσιο τομέα, με λυμένο το κυκλοφοριακό, με απλοποιημένες διαδικασίες και αγαστή συνεργασία μεταξύ των διαφόρων φορέων ίσως η εφαρμογή του διαδικτύου και της «κοινωνίας της πληροφορίας» στην καθημερινή ζωή να αποτελεί πολυτέλεια. Για εμάς, είναι ανάγκη. Γιατί σε εμάς είναι ο μόνος τρόπος να γίνει ανθρώπινη η καθημερινότητα μας. Και δεν αφορά μόνο στην ταλαιπωρία: είναι ένα θέμα που αγγίζει την αποκέντρωση, το κυκλοφοριακό, την σπατάλη δημοσίου χρήματος, τις χαμένες εργατοώρες. Ωραίες λοιπόν οι διακηρύξεις για την «κοινωνία της πληροφορίας», αλλά το σημαντικό σε πρώτη φάση δεν είναι η εκτός τόπου υπόσχεση ότι από μέρα σε μέρα θα γίνουμε «Ιρλανδία» και θα χορτάσουμε επενδύσεις. Το σημαντικό είναι η επένδυση στην ποιότητα ζωής μας.
Η φωτογραφία του υπολογιστή -ψησταριάς είναι αγνώστου πατρός και κυκλοφορεί ευρέως στο διαδίκτυο.
